cpt.Roman Miciński ..ZABIORĘ WAS ® :
© cpt.Roman Micinski
...za brak polskiej literowki -sorry, ale blog tego nie trawi- wszystkich
JEZYKOWYCH PURYSTOW - z gory przepraszam;o))
____________________________________________
...za brak polskiej literowki -sorry, ale blog tego nie trawi- wszystkich
JEZYKOWYCH PURYSTOW - z gory przepraszam;o))
____________________________________________
W doslownie przeddzien otwarcia i pierwszego przeplyniecia duzego statku kontenerowego (przemianowany na te okazje-m/v COSCO SHIPPING PANAMA -ale zaladowany ....pustymi kontenerami-czego sie nie robi dla reklamy;o))..nowym powiekszonym Kanalem Panamskim..wrocmy do paru historii, ktore opisuja poczatki Kanalu i pomyslu na jego zbudowanie.
(- post pokazuje sie dopiero po moim powrocie ze statku-wiec..pare tygodni pozniej...ale pisany byl na bierzaco ;o))
(- post pokazuje sie dopiero po moim powrocie ze statku-wiec..pare tygodni pozniej...ale pisany byl na bierzaco ;o))
Na zdieciu panamski motyl… na mapie poludniowego , pacyficznego podejscia do Kanalu Panamskiego…obok-pierwsze lokomotywki przeciagaja..zaglowy okret wojenny-ok. 1915
Kiedy wiec nowoczesny, przewozacy 14000TEU(standardowych kontenerow o dlugosci 20 stop/ 6.1 mtr ) kontenerowiec -bedacy statkiem Chinskiej Grupy Zeglugowej Cosco- COSCO PANAMA przeplynie 26 czerwca 2016r. z Antlantyku na Pacyfik, jako pierwszy tej wielkosci - otworzy nowa ere przewozow przez ten naturalny najwezszy srodkowo-amerykanski przesmyk i rownoczesnie nowa ere w przewozach swiatowych. Wprowadzi tez do nazewnictwa zeglugowego nowa kategorie statku, gdyz z jego przeplynieciem statki ,o nowych maksymalnych gabarytach akceptowanych przez Kanal Panamski ….
………………bedziemy nazywac Neo-Panamaxami.
O tym wszystkim latwo sie dowiecie,przeczytacie i uslyszycie ze wszystkich innych “publikatorow”- ja moze skupie sie na 100 letniej histori”starego kanalu”-bedacym podobnie jak ten nowy..”wiekopomnym”- technologicznym I logistycznym osiagnieciem porownywanym z .. 7 cudami swiata.
Ladunek bananow w kontenerach i…pasazerow “opakowanych” imponujacymi statkami-plynie ….przez “stary” Kanal Panamski.
Wraz z “odkryciem” Nowego Swiata i ekspansja kolonialnych zapedow krajow XVI wiecznej Europy-szczegolnie aktywnej w tym rejonie swiata, Hiszpani..”odkryto” (dla europejskiej kultury)najwezsze miejsce Ameryk-przesmyk(isthmus) nazwany pozniej Panamskim.Zrobil to-zeglujac po Karaibach na zachod od dzisiejszej Wenezueli ,Hiszpanski podroznik Rodrigo de Bastidas w 1501roku , a rok pozniejKrzysztof Kolumb w swojej 4-tej wyprawie(1502-1504)-ktory badal polnocne,od strony Karaibow wybrzeze Panamy.
Oczywiscie pierwsi ludzie pokazali sie na przesmyku Panamskim okolo 10 000 lat wczesniej-urzywajac przesmyku jako mostu w ekspansji do Ameryki Poludniowej.Slady tych ktorzy pozostali na miejscu -budujac imponujaca kulture,ciagle znajdujemy w huacas,miejscach pochowkow-stad wiemy o wspanialej zlotej bizuteri,napiersnikach, kolorowanej ceramice i wysokiej kulturze originalnych mieszkancow. Sposoby budowania chat w wioskach Panamskich pochodza od tych najstarszych ludow.
Najnowsza cywilizacja ,wraz pierwszym europejczykiem ktory zobaczyl Pacyfik od wschodniej strony,przyniosla smierc lokalnym mieszkancom. Vasco Nunez de Balboa, hiszpanski konkwistador , przedzierajac sie przez jungle przesmyku - rapierem i muszkietem,oraz zawlekajac europejskie choroby zakazne-na ktore miejscowi byli calkowicie nieodporni-torowal droge nowej cywilizacji.Nowa cywilizacja – oznaczala oczywiscie smierc poprzedniej.. Na jego chwale tez poludniowe,pacyficzne wejscie do kanalu okupuje miasteczko BALBOA. , polnocne Atlantyckie wejscie zarezerwowano dla Krzysztofa Kolumba-powstale miasto nazywa sie COLON(Kolumb;o)).
Stolica Panamy Panama City ,ktorego BALBOA jest czescia ,wymaga osobnego, nie mniej ciekawego postu i.. serii zdiec – ktore juz czekaja na opublikowanie..
Pozniejszy przerzut srebra i zlota skradzionych ludom Ameryki srodkowej i poludniowej (szczegolnie Inkom przez slynnego zolnierza-konkwistadora Francisco Pizarro) ,naturalna koleja rzeczy spowodowalo pilne zapotrzebowania na bezpieczna droge w poprzek dzisiejszej Panamy.Pokonanie jednak tych ok. 80 km dzungli nigdy nie bylo latwe-obojetnie, czy pieszo, z pomoca objuczonych zwierzat,po skleconej napredce ,ciagle wystawionej na napady bandytow drodze, czy wreszcie otwarta w 1855(po 5 latach ciezkiej pracy)koleja biegnaca wzdluz aktualnego Kanalu(dlugosc drogi wodnej to 64 km) ,przewozaca i ludzi i towary znad jednego oceanu ,nad drugi.Oprocz naturalnych przeszkod-rzek I strumieni ukrytych w gestej tropikalnej dzungli,czyhaly tez dzikie zwierzeta,jadowite weze,zabojczy klimat ,i.. moskity roznoszace lokalne choroby-zolta febra oraz malarie- na ktore z kolei przybysze zza oceanu, byli calkowiecie nieodporni..
Niespelnione marzenia Hiszpanskich wladcow-o latwej,szybkiej drodze wodnej pomiedzy Oceanami,przemienily sie w projekty, wraz z technologicznymi mozliwosciami rewolucji przemyslowej poczatkow IXXw,oraz zwiekszonymi przez..kalifornijska, a pozniej alaskanska “goraczke zlota”- potrzebami przemieszczania zlota, ludzi i zaopatrzenia, bezpieczniejsza niz przez Dziki Zachod Stanow Ameryki,droga .
W latach 30 I 40 tych IXX wieku,kiedy dzisiejsza Panama byla prowincja Kolumbii-mozliwosc poprowadzenia tedy drogi wodnej dla zeglugi oceanicznej byla analizowana przez potegi kolonialne - Anglie,Francje I USA.Umowa miedzy tymi potegami zaowocowala linia kolei zelaznej wybudowanej nadludzkim wysilkiem przez firme z Nowego Yorku.Ale to Francuzi ,a dokladnie-opromieniony sukcesem budowy kanalu suezkiego, inzynier i dyplomata -Ferdinand de Lesseps, w 1882 roku rozpoczal budowe zaprojektowanego na poziomie oceanow kanalu, na podstawie licencji wydanej przez Kolumbie i za pieniadze spolki udzialowcow ,ktorej udzialy wykupowano na pniu na calym swiecie-liczac na podobne wysokie profity jakie przyniosly udzialy w budowie kanalu suezkiego.
Z wielkim entuzjazmem rozpoczeto kopanie kanalu ,prawie natychmiast natrafiajac na olbrzymie problemy-z samym projektem, lita skala, ktora ukazala sie tuz pod powierzchnia gleby, gorami wododzialu kontynentalnego(tzw. Przejscie Gaillarda)zagradzajacymi przebieg kanalu,torrentialnymi opadami deszczu i lawinami blota, zalewajacymi to co juz zostalo wykopane. Dochodzil do tego wyniszczajacy zdrowie klimat,choroby tropikalne siejace smierc wsrod robotnikow,ich niedobor i czeste spowodowane nieludzkimi warunkami pracy - przestoje,bunty i braki personelu. Bankructwo w 1888 roku tego przedsiewziecia bylo jakby naturalna koleja rzeczy, podobnie zakonczyla sie druga proba budowy kanalu podjeta przez tzw. Nowa Kompanie Budowy Kanalu Panamskiego kilka lat pozniej.
Umocnienia brzegow nowych odcinkow- nowego poszezonego Kanalu Panamskiego –widoczne byly juz kilka lat temu.Realizacja calego projektu, wraz z 2 letnim spoznieniem zabrala przeszlo 9 lat- Na mniejszym zdieciu- uporczywe poglebianie usuwisk gruntu na poczatku XX wieku...
Ciekawostka jest ze firmy te pod koniec swojej dzialalnosci byly najwiekszym na swiecie odbiorca..pustych debowych beczek po winie porto(z miasta Porto w Portugali..tak, tak bedzie osobny post na temat PORTO i ..winie porto-obiecuje).
Szybko okazalo sie ze jedynym wygenerowanym zyskiem obu kompani byly wplywy… ze sprzedazy, do najslynniejszych Uniwersytetow Medycznych Europy i USA…zakonserwowanych w beczkach po winie Porto- cial bezimiennych robotnikow zmarlych przy budowie kanalu Panamskiego(sic!). A byly ich ,niestety dziesiatki tysiecy…i trafiali oprocz tego ze do masowych grobow wdluz kanalu - na stoly prosektoriow najslynniejszych Uniwersytetow.Natomiast sposob ich przewozu przez ocean –byl to patent zastosowany juz 100 lat wczesniej-w 1805-po zwycieskiej dla brytyjczykow bitwie pod Trafalgarem-cialo Admirala Horatio Nelsona ,w ten sam sposob zostalo sprowadzone do Katedry sw.Piotra w Londynskim City.
Szybko okazalo sie ze jedynym wygenerowanym zyskiem obu kompani byly wplywy… ze sprzedazy, do najslynniejszych Uniwersytetow Medycznych Europy i USA…zakonserwowanych w beczkach po winie Porto- cial bezimiennych robotnikow zmarlych przy budowie kanalu Panamskiego(sic!). A byly ich ,niestety dziesiatki tysiecy…i trafiali oprocz tego ze do masowych grobow wdluz kanalu - na stoly prosektoriow najslynniejszych Uniwersytetow.Natomiast sposob ich przewozu przez ocean –byl to patent zastosowany juz 100 lat wczesniej-w 1805-po zwycieskiej dla brytyjczykow bitwie pod Trafalgarem-cialo Admirala Horatio Nelsona ,w ten sam sposob zostalo sprowadzone do Katedry sw.Piotra w Londynskim City.
Francuzi polamali zeby na na tzw.przesmyku Gaillarda,14 km odcinku kanalu ktory z przyczyn “geograficznych” musial przebic sie przez gory wododzialu kontynentalnego ,odcinku wciaz do dzisiejszego dnia narazonym na zasypywanie przez lawiny blotne,bedacym najwezszym i najtrudniejszym odcinkiem kanalu.
Wspolczesne przejscie Przesmyku Gallarda w tle-nowy Panamerykanski most strunowy,oraz tablica poswiecona budowniczym Gaillard Cut -ustawiona przy sluzach Miraflores i muzeum Kanalu.
Ponizej podczas torrentialnej ulewy-wodospady wody tworza sie w kilka minut... oraz widziany z wysokosci 56 metrow - z mostku kontenerowca..
Przyszlosc calego przedsiewziecia zawisla na wlosku w 1902 roku.
Amerykanie-zdesperowani w wysilkach, zeby posiadac strategiczna kontrole nad jeszcze niepowstalym kanalem, poszli o kilka krokow dalej..po dlugich debatach w Kongresie-zrezygnowali z pomyslu budowy konkurencyjnego kanalu przez pobliska Nikarague.Ich nasilone potrzeby strategicznego transportu (zaopatrzenia i wojska) z Atlantyku na Pacyfik i odwrotnie, dramatycznie wzrosly wraz z wygrana wojna amerykansko-hiszpanska w 1898 roku, po ktorej zdobyli Puerto Rico i..Filipiny.
Do podobnego wniosku rezygnacji przeprowadzenia kanalu przez Nikarague doszli oczywiscie wczesniej Francuzi –a ciekawostka jest to ze obie decyzje byly podjete w..tym samym, panamskim kosciele...
Otoz instnieje tam XVII wieczny konwent-kosciol sw. Dominika(teraz w ruinie) ,ktorego pokazane tutaj na zdieciu nietypowe co do ksztaltu i wielkosci plaskie luki,kiedys podtrzymujace ciezki drewniany dach, przekonaly swoim tak dlugim istnieniem w nienaruszonym stanie - niezaleznie od siebie, ale obie komisje, ze w Panamie trzesienia ziemi sa raczej rzadkie i w sumie przewazyly szale decyzji budowy kanalu w tym miejscu.
Luki kosciola(teraz w ruinie-ktore zadecydowaly o umiejscowieniu w Panami –przyszlego kanalu-oraz zdiecie z wioski powstalej w strefie kanalowej..
Amerykanie zaproponowali Kolumbi w 1903r ,umowe na budowe i eksploatacje kanalu,a gdy ta zostala odrzucona-sila swojej floty wsparli lokalne powstanie konspirujacych panamczykow i..uznanie nowego,calkowicie od siebie zaleznego, panstwa Panama, z ktorym..w 2 tygodnie pozniej podpisali umowe o budowe i eksploatacje Kanalu (sic!).
Jedynym reprezentantem swiezo powstalej Panamy..byl Francuz..ups!- pan Buana Varilla..przez, oczywiscie tylko przypadek…ups! bedacy dyrektorem francuskiej firmy kanalowej - ktory szczodra reka,(.. a co tam !) dal Amerykanom wiecej, niz sami sobie zyczyli w najsmielszych planach...
Byl to 16 km szerokosci pas ladu zamieniony w wylaczna strefa kanalowa-przecinajacy w poprzek i dzielacy nowo powstala Paname na dwie czesci.Amerykanie mieli tez prawo do zajecia jeszcze wiekszej powierzchni Panamy,gdyby wykazali takie zainteresowanie,oraz prawo do wprowadzenia nieograniczonej ilosci wojska amerykanskiego, teraz i w przyszlosci,w celu zabezpieczenia Panamskiej ..niepodleglosci..sic!
Byl to 16 km szerokosci pas ladu zamieniony w wylaczna strefa kanalowa-przecinajacy w poprzek i dzielacy nowo powstala Paname na dwie czesci.Amerykanie mieli tez prawo do zajecia jeszcze wiekszej powierzchni Panamy,gdyby wykazali takie zainteresowanie,oraz prawo do wprowadzenia nieograniczonej ilosci wojska amerykanskiego, teraz i w przyszlosci,w celu zabezpieczenia Panamskiej ..niepodleglosci..sic!
Amerykanow caly bussines kosztowal..obietnice wyplaty( w towarach i inwestycji w kanal..) ok. 10 milionow dolarow i drobne 250 000 dolarow oplaty rocznej… Podpisana ponad glowami jakiegokolwiek Panamanczyka umowa , obowiazywala(z malymi zmianami )…az do 1977 roku… kiedy to Jimmy Carter zgodzil sie na przekazanie Kanalu Panamczykom,ale dopiero w..Grudniu 1999 roku!!!
Statki w dolnej, srodkowej I najwyzszej sluzie-podnoszone do poziomu Jeziora Gatun
Amerykanscy inzynierowie wiekszosc problemow Francuzow postanowili obejsc..gora!.Zrezygnowali z budowy kanalu na poziomie oceanow-postanowili zbudowac najwiekszy na swiecie zespol betonowych sluz(3 niezalezne zespoly-Gatun,Pedro Miguel i Miraflores), podwojnych komor z zespolem mechanicznych wrot i systemem zaworow do przemieszczania wody-system pracujacy bezawaryjnie do dnia dzisiejszego.
…..ich dzisiejsza eksploatacja.
Zespoly sluz San Pedro i Miraflores-to strona pacyficzna kanalu..
Wszyscy sie dziwia- nawet moj III Oficer,kolejny raz przeplywajac Kanal -jak na styk te Panamaxy mieszcza sie w 100-letnich sluzach..
Na bokach sluz pracuje juz kolejne pokolenie lokomotyw kontrolujacych napietymi stalowymi linami osiowosc przemieszczania sie statkow,ktore w przypadku Panamaxow maja ..po 20 cm luzu z kazdej burty - dla tych najwiekszych statkow potrzeba minimum 8 lokomotyw,przy silnym wietrze 12,zeby je bezpiecznie kontrolowac w czasie ruchu przez komory sluz...
Najnowsza lokomotywa wjazdzajaca na gorna krawedz sluzy w zespole sluz jeziora Gatun.
Stara lokomotywa na tle budynku muzeum Kanalu w sluzach Miraflores…
I najnowsza generacja lokomotyw- wraz z ich obsluga..
Sruba statkowa przy tak niewielkich roznicach miedzy ksztaltem komor ,a ksztaltem statku..pracuje w zasadzie jako.. pompa do przepompowania olbrzymich ilosci wody sprzed statku ,ku jego rufie.Nie uwierzycie ,ale czesto bedac juz w sluzie uzywa sie calej mocy silnika naprzod i obserwuje wysoka,podniesiona na ponad 1.5 metra fale ,w momencie kiedy statek “surfuje” i mija polowe dlugosci komory.Problemy hydruliczne wprowadzenia tak wielkich statkow do stosunkowo malych i waskich sluz , mozna zrozumiec dzieki malemu eksperymentowi w..domu.Sprobujcie dobrac i umiescic jedna w drugiej 2 szklanki o roznych, ale zblizonych srednicach- tak zeby nie dotknely sie sciankami.
Na sucho…jest latwo…oraz kiedy wieksza szklanka jest w czesci zapelniona woda..ups!
W praktyce wprowadzenie wielkiego statku- poprzednie Panamaxy sa rzedu 298 metrow dlugosci, miedzy sciany sluzy z 30-40 cm luzem-jest naprawde sporym manewrowym wyzwaniem..Dotkniecie scianek w przypadku szklanek-bez konsekwencji-w przypadku statku o poteznej przeciez masie -konczy sie uszkodzeniami – sluzy, kadluba, lub obydwoch konstrukcji razem.
Zapory przy sluzach Gatun Lake i Miraflores, a w sluzie Samochodowiec i Panamax.
Caly system Kanalu dziala dzieki zespolom zapor wodnych-zbierajacych wode z obfitych –torrentialnych opadow tropikalnych.Woda potrzebna jest do sluzowania kazdego statku i w trakcie procesu- spuszczana do obu Oceanow. Zapora, ktora tworzy sztuczne jezioro Gatun(prawie 200 milionow ton wody) - byla w momencie ukonczenia w 1914 roku najwieksza na swiecie i podnosila poziom kanalu ponad 26 metrow.
Dla mniejszych niz panamaxy statkow – Kanal pracuje 24 godz. na dobe-tutaj -sluzy od strony Atlantyku fotografowane w nocy..
Zespoly sluz jeziora Gatun winduja statki od strony Atlantyku, 2 zespoly sluz po stronie Pacyfiku- Pedro Miguel i Miraflores- opuszczaja statki do poziomu Pacyfiku..i odwrotnie dla statkow plynacych w przeciwnym kierunku. Koszty zwiazane z budowa “starego” kanalu przekroczyly 350 mil USD..owczesnych z 1914 roku, dolarow...
Zakamarki jeziora Gatun,jego wyspy i plywajace(sic!) wysepki, w dawniejszych czasach czasami blokujace przeplyw statkow…
-oraz przystan Punta Colorada – osrodka badawczego wspieranego przez National Geographic na jeziorze Gatun, w ktorym od 40 lat naukowcy nie moga sie doliczyc wszystkich gatunkow owadow wystepujacych na tylko tej jednej ,nie najwiekszej wyspie jeziora.(sic!)
Na calej trasie kanalu mozna spotkac… aligatory-zdiecie srodkowe..przyjaznie machajace ogonami(ups!)-zdarzylo mi sie na jednym ze statkow ,ze zablokowaly zamkniecie za statkiem wrot sluzy…dopiero kilkuminutowa praca sruba – wyparla aligatora ze sluzy i umozliwila zamkniecie wrot.
Niewatpliwy sukces logistyczny I technologiczny mozliwy by dzieki dwom glownym czynnikom.Wpierw Amerykanie poradzili sobie..z malaria I chorobami tropikalnymi-Oficer medyk pan William Gorgas-w ciagu 2 lat..dal rade moskitom przez drakonski system ich eliminacji-osuszanie terenow,dostarczajac rownoczesnie robotnikom czysta ,niezarazona wode, budujac system odprowadzania sciekow i oczywiscie siec szpitali-polowych i stacjonarnych leczacych juz zarazonych .Zolta Febra i Malaria oczywiscie nie zniknely calkowicie, ale liczba ich ofiar zmalala 20 krotnie.Drugim czynnikiem umozliwiajacym oddanie kanalu do eksploatacji wczesniej niz planowano - bylo oddanie prac poglebiarskich i konstrukcyjnych prywatnym firmom kontrolowanym tylko przez Korpus Inzynierski Armi Amerykanskiej ,a firmy te byly w stanie w krotkim czasie zatrudnic nie mniej niz 50 tys robotnikow do jego budowy. Dlatego juz 15 Sierpnia 1914 roku-pierwszy statek , s.s. Ancon przeplynal z Atlantyku na Pacyfik. Pozniejsze wielokrotne ,okresowe zamykanie kanalu ze wzgledu na wyplycenia spowodowane lawinami blotnymi , nie odebraly dobrej prasy temu przedsiewzieciu.
Kanal zaczal sluzyc ..calemu swiatu w przewozach miedzykontynetalnych wszelakich towarow ,a takze..strategicznemu szybkiemu przerzucaniu flot miedzy teatrami wojennymi.
Zdarzaja sie mile spotkania , albo w sluzach rownoleglych ,albo..w poprzedzajacych-na zdieciach-u gory-pasazer w sluzie rownoleglej, pod spodem –z lewej-m/v May Oldendorff - panamax ,ktorym dowodzilem..18 lat temu(ups!) ,obok spotkany statek aktualnej,maciezystej firmy-sluzujacy sie przed nami..
Stary -100letni-Kanal Panamski w przeddzien..” zakretu dziejowego” – otwarcia nowego zespolu sluz pozwalajacych na przeplyniecie kontenerowcow przewozacych..14 000 kontenerow!
Do opisu i zdiec z nowej czesci powiekszonego KANALU PANAMSKIEGO-jeszcze wrocimy..
© cpt.Roman Micinski
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz