cpt.Roman Miciński 
..ZABIORĘ WAS ®
© Roman Micinski
_____________________________________________________________
Historia samego osadnictwa w Walencji sięga czasów starożytnych –
na tych terenach powstała osada już w 138 r. p.n.e.,byl to rzymski obóz wojskowy - Valentia
Edetanorum.Przez prawie 500 lat juz w naszej erze, miasto było pod panowaniem
arabskim, a w 1238 r. zdobył je król Aragonii – Jakub I Zdobywca,
zapoczatkowujac europejskich okres rozkwitu miasta. Obecnie, po Madrycie i Barcelonie,
jest to trzecie miasto, pod wzgledem liczby ludności w Hiszpanii.
TAK JAK OBIECALEM-NIE BEDZIE NIC O HISTORII-ups!
Nie, tym razem, zeby zainteresowac tych, ktorym Historia.. ”
koscia w gardle..” i droga tylko pod gore.. pominiemy snucie kanwy opowiadania,
w oparciu o przeszle wieki rozwoju tego wspanialego miasta – bedacego zachodnim koncowym "terminalem" szlaku jedwabnego z..Chin (sic!), a
skupimy sie na jego architekturze przelomu XX i XXI wieku..co zreszta – jak
wszystko co minelo..nawet minute temu..jest juz HISTORIA–ups!
Zaczelo
sie od tragedii...a raczej ich ciagu…niefortunnych wylewow rzeki Guadalaviar i
jej doplywu- rzeki TURIA, ktora wyplywajac z Gor Iberyjskich, przecinajac
slicznym kanionem Montes Universales i przelomem wyzyne Sierrra de Javalambre, wijac
sie przez miasto, wyplywala w Walencji do Morza Srodziemnego. Aktualnie,
dosc czesto powtarzajace sie jej gwaltowne wylewy, sa niczym w porownaniu z
tragicznym 1957 rokiem, kiedy to zycie stracilo ponad 80 osob.
Nie byla to przyslowiowa kropla – wprost przeciwnie- kropel bylo co niemiara ,
ale…czare goryczy przelaly i
uruchomily mysl ,a za tym decyzje
wlodarzy miasta,ze jesli nie mozna gesto zabudowanego starego miasta odsunac od
niebezpiecznej rzeki…trzeba ta rzeke odsunac od miasta!
Tak tez
sie stalo . W 1960 roku ruszyl projekt, ktory
budowal bardziej na poludnie i zdala od centrum miasta nowe koryto rzeki,
natomiast jej stare koryto..udostepnil nowym projektom architektonicznym.Dla
kazdego dynamicznie rozwijajacego sie miasta, pozyskanie nowych terenow do
rozwoju jest jak chlodny i swiezy oddech poranka - po upalnej nocy.
I tak tez bylo dla Walencji.Dlugie dyskusje
architektow miasta planujacych w wysuszonym korycie rzeki nowe arterie
komunikacyjne - zostaly odrzucone przez mieszkancow, ktorzy wywarli silny
nacisk na wladze i wymogly powstanie “zielonej rzeki” -unikalnego projektu w
skali swiatowej.W ten sposob powstaly Ogrody Turi- miejsce relaksu, pluca
miasta i… rowerowy szlak komunikacyjny wzdluz miasta.
Te nowe pluca miasta
szybko zazielenily sie ,a koryto
bylej rzeki przecinajac cale
miasto stalo sie latwo ,prawie
tuz pod domem, dostepne dla wszystkich i..w letnich upalach ,lezace kilka metrow pod poziomem ulic miasta,
dobrze nawilgocone(przeciez rzeka-mimo obnizenia jej poziomu -ciagle tam plynie
zaledwie 2-3 metry pod aktualnym poziomem rowerowych sciezek i zagajnikow
pomaranczy) , przynosi wszystkim wytchnienie, dzialajac jak gigantyczna
klimatyzacja.
Mosty,czesc z nich to historyczne perelki architektoniczne z
czasow aragonskich i pozniejszego okresu rozwoju miasta ,czesc to futurystyczne realizacje
ostatnich lat - staly sie dodatkowa atrakcja Ogrodow-zapewniajaca
niespotykany dotad punkt widzenia i
oczywiście “przeprawe” dla
miejskiej komunikacji ,ponad ta “rzeką” zieleni
Ciekawym, charakterystycznym
punktem Ogrodow TURII jest gigantyczny mocno… przywiazany do ziemi... ups! ;o))
- Lemuel Guliwer z powieści Jonathana Swifta, w zachodniej czesci
parku.Uruchamia dziecieca
wyobraznie ,jest namacalnym dowodem na "prawdziwosc" opowiedzianej
histori, sklaniajacy do jej przeczytania i zaspokajajacy checi..do wspinaczki
na niego , po to, aby korzystajac z faldow jego ubioru, urzadzic sobie frajde w
zabawie, ktora dzieci (w kazdym ,
nawet podeszlym wieku!!!) lubia
najbardziej - ZJEZDZALNIE…!!!
Park oferuje wiec cos dla kazdego
– b.malego,malego i duzego...;o)) ,
a wiec fontanny,bajecznie podswietlone w nocy,niekonczace sie sciezki spacerowe pomiedzy morzem kwiatow i zagajnikami palm,boiska pilkarskie galerie sztuki i kafeterie, scianki wspinaczkowe , ogrodki sportowe ,oraz oazy spokoju i urocze zacisza ,do np. kontemplancji sztuki ZEN.Nomen omen-dzięki praktyce zen - to juz klasyka, umysł odzyskuje świeżość, a myślenie staje się przejrzyste ...jak woda. ;o))
W parku znalezc mozna PALAC MUZYKI (el Palau de la
Música Valenciana) - prawdziwa ostoja dla wszystkich muzycznych... muz .(A bylo ich ..7 - Klio - muza pieśni
bohaterskiej;Kalliope - muza pieśni poetyckiej;Melpomene –muza śpiewu,
Urania -muza teori w muzyce,Erato - muza pieśni miłosnej (z kitarą);Euterpe -
muza muzyki instrumentalnej ;Polihymnia - muza pieśni wokalnej).Jest to jedna z
najwazniejszych miejskich scen muzycznych ,ze swoja scena koncertowa przyciagajaca
melomanow z calego swiata.
Ale temu wspanialemu miastu i jego
mieszkancom, to nie wystarczylo.W 1989 powstal projekt i mimo
kontrowersji, oraz okrojonego budzetu - w 1994 ruszyla nowa budowa.Dzisiaj ,juz
(prawie) w pelni ukonczona, imponuje rozmachem i futurystyczna
oprawa - Ciudad de las Artes y
las Ciencias (Miasto Sztuki i Nauki) autorstwa
urodzonego w Walencji architekta Santiago Calatravy i Felixa Candeli.
Ten pierwszy ,po studiach na Akademi Sztuki ,oraz ukonczeniu Architektury
Miejskiej w Walencji ,ukonczyl Politechnike w Zurychu,zajmowal sie
tez “poezja” arranzacji ..transportu wielkomiejskiego, wygrywajac ,niejako przy
okazji konkursy na znaczace projekty architektoniczne. Na przyklad- wygral
konkurs na projekt Kopuly Reichstagu w Berlinie ,otwierajacej sie jak platki
kwiatu.Nie jest wiec zaskoczeniem, ze jego zwycieski projekt na planetarium w
Walencji-otwierajacy sie i zamykajacy jak powieka ludzkiego oka -tez doczekal
sie realizacji w ramach MIASTA SZTUKI I NAUKI. Kontrowersje na etapie projektowym
dotyczyly finansowej rozrzutnosci,jak rowniez uzytecznosc obszarow otaczajacych
jego projektowane budynki-zarzucano mu,ze uzytkownicy nigdy nie zapelnia tej pustki wokol
nich (sic!).
Tak na marginesie- czyz zdiecia nie
mowia same za siebie?? Miliony fotografi, z kazdych mozliwych miejsc
ekspozycji,wykonywanych przez odwiedzajacych te obiekty udowadniaja jednak
teze, ze wolna przestrzen wokol architektonicznych cacek , gra nie mniejsza
role, niz wydawaloby sie nieograniczona niczym, wyobraznia tworcy przy
projektowaniu samej bryly budynku.
Pierwszym otwartym w 1998 roku kompleksem byl imponujacy
L'Hemisfèric – to konstrukcja
architektoniczna w ksztalcie gigantycznego oka, otoczonego plytkimi basenami ze
szklanym dnem, co jeszcze wrazenie oka poteguje, calosc to łączna powierzchnia 13 000 m². Znajduje się
tutaj polkoliste (110 metrow na 55.5 metra)planetarium, oraz kino
nadające filmy w formacie IMAX, można tu także obejrzeć spektakl laserowy.Triki
wizualno - akustyczne sa tutaj w pakiecie..ale..wiecej Wam nie powiem-zeby nie
psuc wrazenia-swiat jest maly ,a do Walencji ...nie tak daleko..wiec marzenia trzeba
spelniac samodzielnie..;o))
El Museu de les Ciències Príncipe Felipe (Muzeum Nauki) – wielkie interaktywne muzeum XXI wieku-mimo ze otwarte w 2000 roku, wiec caly wiek temu ;o)) , rozlozone na 3 poziomach, na których eksponowane są najnowsze osiągnięcia nauki i techniki. Znajduje się tu gigantyczne wahadło Foucaulta, oraz ….ale to tez zobaczcie sami...
Od siebie dodam tylko ze ze swoimi przeszlo 42 tysiacami metrow kwadratowych.. konstrukcja budynku na 225 metrow dluga, 80 metrow szeroka i wysoka na 55metrow - jest najwiekszym..budynkiem w calej Hiszpanii.Jego geometria,struktura konstrukcji, oraz gra swiatla slonecznego i nocnych podswietlen- odtwarzaja idee zaczerpniete wprost z Natury.Bez wzgledu na to ile wykonacie zdiec tego obiektu - ciagle i zawsze znajdziecie ujecie, ktore bedzie dla Was zaskoczeniem.. Przerabialem to na sobie i swoim aparacie fotograficznym... kilkakrotnie..;o)
L’Oceanogràfic
– otwarte w 2003 r. - zbudowane wedlug projektu Felixa Candeli podwodne miasto
- największe oceanarium Europy, o łącznej powierzchni 110 000 m² i… 42
milionach litrow wody - ma byc reminiscencja architektury Antoniego Gaudiego w
Barcelonie. Usytuowane jest tu 13 ekosystemów światowych mórz i 500 gatunków
pływających zwierząt; zawiera m.in. także rekonstrukcje podziemnych
krajobrazów, ogromne delfinarium ,oraz wyspy
lwów morskich
El Palau de les Arts Reina Sofía
– Modernistyczna Opera Krolowej Zofii (zony krola Juana Carlosa I) - otwarta w grudniu 2005 gigantyczna
konstrukcja owalna , zawierająca różne sceny – zamknięte i na wolnym powietrzu,
wystawiane są tu spektakle i koncerty sceniczne , oraz grane sa tutaj opery. W
superfuturystycznym budynku-patrzcie na zdiecia!.. umieszczono 4 glowne sale
teatralne -polaczone panoramicznymi windami w srodku i
konstrukcja “wiszacego”,jaby w unoszacego sie w powietrzu dachu, calosc otoczona jest 87000 m2 wody i dodatkowo
10000 m2 obszarow spacerowych .To tutaj
jest rocznie wiecej swiatowej klasy spektakli, niz dni w roku…
Atrakcja
sama w sobie jest aleja rzezb-galeria sztuki na otwartym powietrzu
wspolczesnych artystow (w tym na przyklad Yoko Ono ) - wszytko to otoczone
przez Nature-miedzy innymi 99 palm, 62 drzewka pomaranczowe ,kwiaty
i..aromatyczne ziola jak rozmaryn i lawenda-dostarczajacymi zwiedzajacym
dodatkowych doznan...
El Pont de l'Assut de l'Or (2008)
— supernowoczesny most strunowy -czysta,biala konstrukcja i forma
architektoniczna-spinajaca dwa brzegi bylej rzeki Turia, wkomponowana w
otaczajace konstrukcje Miasta Sztuki i Nauki.Podtrzymujacy caly most pylon o
fantastycznie wygietym ksztalcie siegajacym nieba ze swoimi 125 metrami wysokosci jest …najwyzszym
punktem calej Walencji…
L'Àgora (2009) — Agora -zgodnie ze swoja greckiego pochodzenia nazwa, jest to kryty plac, na którym odbywaja
się koncerty i imprezy sportowe.Zaprojektowany dla szerokiego spektrum imprez,
od koncertow poprzez eventy ,kongresy, wystawy i meetingi - stal się tez
miejscem wielkich imprez masowych urzadzanych z okazji, na przykład Nowego
Roku.
Kontynuacja tego zapierajacego dech szalenstwa architektonicznego sa Trzy Wieze
Walencji-zaplanowany, ale niestety
- ze wzgledow finansowych wstrzymany projekt trzech drapaczy siegajacych chmur
odpowiednio z 308,266 i 220 metrami wysokosci.
Jak juz mowilem, od samego poczatku pelen
kontrowersji projekt zostal
prawie w calosci zrealizowany i to wbrew opozycjonistom, ktorzy w tej
olbrzymiej i odwaznej rowniez technologicznie pracy
-widzieli tylko “pyche faraonow” -podobna do budowy pyramid.
Faktem
jest ze zrealizowane Miasto… daleko przekroczylo oryginalny projekt i zalozenia
,wykonane za wielokrotnie wieksze, niz planowano,
nawet w najczarniejszych scenariuszach, pieniadze pograzylo cale miasto w olbrzymich dlugach…, ale
pchnelo nasze wyobrazenia o miastach przyszlosci o… zgaduje, co najmniej...
stulecie…
Chociaz samo w sobie jest juz najnowsza ...Historia,
wymienianym na poczatku posta sceptykom jej poznania, dodam tylko, ze jezeli
mowimy o calej Walencji - Miasto Sztuki I Nauki… jest tylko..czubkiem gory
lodowej..tyle bowiem atrakcji (czyli powiedzmy.. 9 razy wiecej…) to przepiekne
miasto jest w stanie zaoferowac.Nie tylko architektonicznych..
Nie wspominajac nawet o przeszlych wiekach(ups!-w koncu obiecalem na poczatku
posta!) wymienie tylko rozgrywane tutaj regaty super maszyn regatowych - w tym
wyscigi o..Puchar Ameryki (od 32 edycji w 2007roku) i jedyny na swiecie tor
Formuly 1, ktorego czesc biegnie wdluz morza(a dokladnie wzdluz i..w
poprzek portu) i poza wyscigami(sezony 2009-2012) jest dostepny do
ruchu.(Tak na marginesie- moj
taksowkarz chetnie zgodzil sie na mala probe..ale nie zadowolil moich oczekiwan
w temacie osiagnietej predkosci;o)).
Walencje bede zawsze polecal uwaznemu
i zdesperowanemu w poznaniu piekna Wszystkich Wiekow… wedrowcowi. Mam nadzieje ze
juz za niedlugo ..do Walencji(tej historycznej;o)…www.ZABIOREWAS… ponownie;o))
© Roman Micinski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz