cpt.Roman Miciński ..ZABIORĘ WAS ®
© Roman Micinski
________________...Powieksz zdiecia, przez klikniecia...__________________
Czy macie ciagle oczy zamkniete?..to dobrze… jeszcze nie otwierajcie..jeszcze chwile…No dobrze, juz mozna otworzyc – teraz…Ladnie –prawda?? ;o))
Nie, nie jestesmy w posiadlosci
angielskiego arystokraty,ale na polsko – niemieckiej granicy w Muzakowie(Muscau)/Leknicy.Tak,
to tutaj, na Luzycach, w poblizu Luku Muzakowskiego-geologicznej anomali
wypchnietej lodowcem moreny czolowej z epoki glacjalu Odry (jakies 300-230 tys.
lat temu), w szerokiej w tym miejcu dolinie Nysy Luzyckiej i..sztucznie
utworzonej Nysy Hermana- kosztem WIELKIEJ
MILOSCI do…szalenstw, oraz 2-ch rodzinnych fortun, zostaly zrealizowane ..milosci
i szalone plany ekscentrycznego Ksiecia
Hermana von Pucklera.
Książę Hermann von Pückler-Muskau
(1785-1871)
Ale powrocmy do poczatkow tej histori.
Milosc jak ogolnie wiadomo juz grubo
przed Newtonem ,a w zasadzie od poczatkow dziejow ludzkosci, jest jedna z
najwiekszych I nieokielzanych sil wystepujacych w Przyrodzie.Bez wzgledu na
rodzaj tej milosci- jesli mamy z nia do czynienia – prawidlowa diagnoza, nawet
bez fachowych porad wyznawcow Esculapa(rzymianie) , czy Asklepiosa(grecy) - moze
byc postawiona samodzielnie…I dla
ulatwienia -nie mowimy tutaj o wezach…Esculapa (a szczegolnie o wezach.. w
kieszeni..ups!).
Milosc,jak choroba..wiadomo,objawia sie
podwyzszonym pulsem,rumiencami, zawezeniem wszystkich spraw tego swiata, do
obiektu milosci i ograniczonymi zdolnosciami..do trzezwego myslenia o
czymkolwiek innym, jak tylko o obiekcie ..milosci.
Taak! odroznienie weza, od milosci - jest stosunkowo proste,choc jak to znamy z kart Biblii, weze tez tam w tle sie..
przewijaja ups! ... i dodatkowo
mieszaja z owocem jabloni ..ale nie o tym miala byc ta HISTORIA ;o))
Owocem milosci 30 letniego arystokraty
do…14 letniej (takie to byly czasy!),wydanej mu za maz, matki Hermana, byl zawsze krnabrny i niezalezny,ponad
wszystko lubujacy wolnosc, maly Hermann, z ktorym rodzice ,nawet przy pomocy
nauczycielek i wychowawcow…nie dawali sobie rady.Trafil wiec do
ekskluzywnego(dla arystokraktow) zakladu wychowawczego, zaraz po tym jak w
wieku ..5 lat sfingowal swoje samobojstwo, rzucajac ubrana we wlasne ubrania,
kukle z wiezy zamku..gdzie
chwilowo odbywal kare za..inne wybryki.Taka w nim byla Milosc..do wolnosci i Niezaleznosci..
Instytucja wychowawcza, w ramach terapi narzucila mu obowiazek..uprawy
malego ogrodka-wywolujac w nim nieswiadomie, dozgonna i prawdziwa milosc ..do arranzacji
ogrodowych, a bardziej precyzyjnie –parkow w stylu angielskim...
Szalone mlodziencze lata, niedokonczone 3 letnie
studia prawnicze w Lipsku- obiecujaca, ale naznaczona pojedynkami i
karcianymi dlugami kariera wojskowa
Fryderyk August
w strazy przybocznej(Garde-du-Corps) Fryderyka
Augusta – doszedl do stanowiska kapitana Kawalerii- uksztaltowaly
ekscentrycznego,zakochanego w plci pieknej, ale tez niezaleznosci i
swobodzie..ogrodnika, jakim praktycznie sie stal po wczesnej smierci Ojca w
1811roku.
Wtedy to, stal sie spadkobierca siedziby Rodu,kwitnacego majatku w Muscau/Muzakow (rodzina byla w jego posiadaniu od 1784) i wreszcie mogl oddac sie temu co kochal najbardziej…urzeczywistnianiu fantazji!
Odziedziczona fortuna,idaca za nim
slawa ekscentryka, odbyte juz zagraniczne podroze i ..niezbyt dobra o nim
opinia na salonach Berlina ,ale tez dworach wielkich tego swiata - sprzyjaly
wycofaniu sie do swojego sredniowiecznego zamku w majatku.
Niestety, MILOSC DO FANTAZJI-raz jeszcze zaprowadzila go w szeregi Walczacych
Armi (przeciez to byl czas zawieruchy
wojen napoleonskich!) -robiac z niego bohatera w trakcie obrony Cassel w 1813 roku,pod generalem
Geismarem.Zaakceptowal , walke na smierc i zycie z francuskim kapitanem huzarow(colonelem),pomiedzy liniami stojacych
Armi, walki odbytej w ciszy, przerywanej tylko okrzykami dopingu zolnierzy obu
Armi. Wygladalo, jakby powodzenie calej kampani zalezalo od tej potyczki, ktora
po dramatycznych zwrotach fortuny, ostatecznie wygral ksiaze Pukler !
Nastepne 4 lata nie byly
zmarnowane-studiowal w tym czasie arranzacje angielskich ogrodow..w Londynie,podbijal
salony Europy i zostal Ksieciem... W 1817- MILOSC DO PLCI
PIEKNEJ,
zawiodla go na slubny kobierzec ze starsza o dziewięć lat rozwódką Lucie Anną
Wilhelminą von Pappenheim … ,zas z MILOSCI DO RYZYKA ,wzbudzajac wielka
sensacje w towazystwie ,odbyl lot balonem wypelnionym gazem ,(1-szy w histori lot
balonow na gorace powietrze braci Montgolfier odbyl sie 21 Listopada, 1783,natomiast
tylko 10 dni pozniej - latal tez pilotowany balon gazowy!), co nie bylo zbyt
popularnym na swiecie hobby.Polecial wraz z Johanem Reichardem,choc inne zrodla
podaja ze mogla byc to pierwsza niemiecka kobieta-pilotka balonow..Wilhelmina
Reichard, ktora (matka dzieciom!) swoj pierwszy lot odbyla w 1810 roku..
Lucie była wciąż piękną kobietą,nie
bez znaczenia dla Ksiecia byla tez jej sliczna corka z pierwszego małżeństwa i
19-letnia wychowanica Helmina. Małżeństwo oficjalnie trwało dziewięć lat. Pani
Pückler dawała mężowi ,aż za dużo swobody. Wspólnie tworzyli rodzaj wolnego
związku, Hermann ochoczo zwierzał się, a nawet radził żony, w swoich sprawach
miłosnych…
"Piękna kobieta to klejnot, dobra
kobieta to skarb" – zaznaczał wielokrotnie w swoich licznych
korespondencjach z podrozy do Londynu ,Europy ,a pozniej Krajow Orientu.
Lucie tolerowala ekscesy męża, jak i jego kolejne fascynacje.Wspolnie projektowali zalozenia ogrodowe Muscau,w przypadku jego pobytu w dlugich podrozach-Lucie nadzorowala i korygowala wszelkie prace.
Wkrotce okazalo sie, ze prace szeroko
zalozone,(w koncu bylo do zagospodarowania ponad 800 hektarow!)- mimo ze zrealizowane tylko w niewielkiej czesci w stosunku do planow i rysunkow Ksiecia-patrz szkice- wyczerpaly
szybko fundusze obu majatkow rodziny Pucklera i osobisty majatek Lucie - wtedy
to, państwo Pückler postanowili się... rozwieść. W ten sposób książę mógł
ożenić się z kolejną bogatą kobietą i za jej pieniądze dalej prowadzić prace.
W latach 1834-40 podróżował po krajach
Orientu.Ta najpiekniejsza, nazywala sie Mahbuubba Bilillee. MILOSC ,ktora skradla serce
Puklera, byla niewolnica , kupiona przez Ksiecia, w wersji a’la saute (sic!), na
targu niewolnikow w Kairze-Egipt. Wedle przekazow, byla legendarnej pieknosci, wysoce
urodzona w rodzinie lokalnych wladcow w Etiopi, w wyniku cywilnej
wojny , po utracie Ojca i 6 braci, trafila w rece handlarzy niewolnikow.Z Adis
Abeby, przez Chartum, znalazla sie na rynku niewolnikow stolicy Egiptu,gdzie
zakochany od pierwszego wejrzenia Ksiaze Pukler, nabyl ja, do swojej kairskiej
rezydencji.
Nadal Jej imie MAHBUUBBAA, محبوبا, co w arabskim oznacza “Moja Milosc” i
od poczatku traktowal ta 17 letnia dziewczyne jak zone, urzeczony jej naturalnym
pieknem i charakterem – niespotykanym optymizmem, serdecznoscia , emanujacej nieskazitelna
dobrocia. Gdy książę zachorowal na cholerę, Mahbuba pielęgnowała go z wielkim poświęceniem.Kiedy
po 3 letnim pobycie w Oriencie, wrocili razem ,w Europie ciemnoskóra piękność
zrobiła niespodziewaną karierę wsrod elity wyzszych sfer.Towazyszyla Ksieciu
wszedzie,zabieral ja na dwory,bale i rauty ,zabral tez do swoich posiadłości. Metoda
zaczerpnieta z Aviacji (ups!-zanim aviacja powstala ;o)), umiescil byla
zone Lucie na jednym ,a Mahbube na drugim - SKRZYDLE…( ZAMKU ;o)).
Lucie,pomimo swojej tolerancji do
wybrykow Ksiecia, przeżyła jednak szok (chyba kulturowy;o)) i w końcu wyjechała
do Berlina. Hermann ruszył na nią, co rusz piszac milosne listy do Mahbuby i
przesylajac drogie prezenty.Ostatni list ,wraz przepieknym srebrnym
naszyjnikiem z wygrawerowanym Jej imieniem z 27 pazdziernika 1840 roku nie
zastal Mahbuby zywej - nie wytrzymujac chlodnego,polnocnego klimatu - zmarla bowiem
na zapalenie pluc. Jedna z niepisanych legent i tajemnic zespolu parkowo – palacowego
Muscau jest..miejsce, gdzie zrozpaczony Ksiaze Hermann Puckler pochowal serce
Mahbuubby.Jest to dowod na to jak Pukler kochal
Mahbubbe i ...Muscau...
Inna prawdziwa miloscia Ksiecia
bylo…milosc do piora … Listy
z podrozy do Londynu, ukazujace fascynacje sztuka takiej arranzacji przestrzeni
Przyrody, aby jej piekno zostalo na zawsze w tej przestrzeni zaklete... Hermanna
von Pückler-Muskau od dziecinstwa fascynowały angielskie ogrody, parki
poprzecinane rozłożystymi łąkami, wśród których stały zamki i pałace. Stad
Listy i wydane w 1834 roku “Szkice o ogrodnictwie krajobrazowym”- pelne sa
projektow, planow przeksztalcania Muscau, gdzie chciał mieć średniowieczną
warownię,plan ktory nigdy nie udalo mu sie zrealizowac.
Jego relacje z dalekich podróży okazały się
niezwykłym dokumentem tamtej epoki , opisujacych zarowno piekno i egzotyke
odwiedzanych krain, jak historycznym dokumentem sposobow i metod podrozowania.
“Kto tak wiele jak ja rozkoszy w wolnosci znajduje i
zycie swe z wlasnej woli spacerkiem po swiecie uczynil - ten niebiosom dziekuje
,kiedy go w domu nie potrzebuja..” pisal w wydanej w 1835 roku ksiazce ”Semilasso
w Afryce “
Arystokrata odwiedzal rejony raczej niedostępne dla przeciętnych wędrowców, stad książki Pücklera cieszyły się wielkim powodzeniem, przynoszac mu nie zawsze oczekiwana slawe.
Za początek historii parku Muzakowskiego uznawana jest data 1 maja 1815 roku, kiedy to książę von Pückler-Muskau powiadomil mieszkańcow miasteczka Muskau o zamiarze przekształcenia siedziby i jej otoczenia ,w park krajobrazowy zgodnie z jego MILOSCIA DO SZTUKI OGRODOWEJ. Dla koncepcji całości zasadnicze znaczenie miały miejscowe uwarunkowania, a zwłaszcza istnienie XVII-wiecznej rezydencji Rodu, powstałej w miejscu wcześniejszego dworu obronnego. Główne budynki zespołu: pałac, teatr i budynek urzędu,i pijalnia wod leczniczych- położone w zachodniej części doliny Nysy, otaczały od północy i wschodu regularne ogrody.
Naturalne zadrzewienia na łąkach
nadrzecznych i ich malownicze ukształtowanie otaczającego terenu tworzyły
wyjątkową scenerię.Idee Ksiecia, z taka determinacja zaplanowane i wprowadzone
,glownie pod nadzorem Lucie, w zycie- opieraly sie na mysli...
...aby
wnetrza palacowe niemal niezauwazalnie laczyly sie z zewnetrzna Przyroda, oraz ,aby
im dalej od glownego zamku otoczonego ogrodami i parkiem w stylu
francuskim,prawie niepostrzezenie przechodzily w ogrody stylu angielskiego i
niezauwazalnie dla nieprzygotowanego obserwatora - w obszary niemal nietkniete
ludzka reka .
Gdy patrzymy na te bezkresne łąki, majestatyczne drzewa, wodne oczka i meandrujące strugi i wodospady Nysy Hermanna, trudno uwierzyć, że nie są one dziełem natury. A nie są, bo Park Mużakowski jest parkiem, ktory wymagal poteznych prac ziemnych ,budowy stawow, jeziorek i ..odnogi rzeki, zasadzenia kazdego z tysiecy drzew wyselekcjonowanych gatunkow, w jedynym konkretnie wybranym miejscu.
Wszystkie osie widokowe na
centralne zalozenia architektoniczne-”Stary Zamek” ,”Palac” i “Dom kawalerow”-
byly scisle przemyslane i zaplanowane, czyli skomponowane tak, by sprawiać
wrażenie naturalnego. Park jest przy tym dziełem imponującym-gdyz Jego
założenie wymagało ukształtowania terenu o powierzchni przekraczającej 7 km2 !
Szeroko zakrojony program inwestycyjny (na
jego życzenie posadzono 800 tysięcy drzew i 42 tysiące krzewów i wybudowano
kilka mostkow i dwa mosty przez NYSE) - doprowadził ostatecznie do krachu
finansowego i sprzedaży dóbr w 1845 roku. W momencie sprzedaży park osiągnął co
prawda planowaną wielkość, ale znaczne tereny, zwłaszcza po stronie wschodniej,
nie zostały nigdy zagospodarowane. Stały się one w 1846 roku własnością księcia
Fryderyka Niderlandzkiego (Willem Frederik Karel von Oranie. Kolejnym
właścicielem dóbr Muskau był od 1883 roku hrabia Traugott Heinrich von Arnim
(1839-1919), dyplomata i wieloletni osobisty sekretarz Bismarcka.Wszyscy oni
kontynuowali na szczescie prace zaprojektowane przez Ksiecia Pucklera.
Przez tysiąc lat Polskę i Niemcy
dzieliło wiele ... Park Mużakowski (okolo 300 hektarow po stronie Niemieckiej-wraz
z Palacem,Oranzeria,Starym Zamkiem , Domem Kawalerow, oraz okolo 500 hektarow
parku angielskiego po stronie Polskiej – łączy oba Narody. Przecięte graniczną
Nysą Łużycką, XIX-wieczne ogrody, są wspaniałym założeniem przestrzennym,
którego utrzymanie wymaga stałej transgranicznej współpracy.
UNESCO wpisując w 2004 roku Muskauer
Park na listę Światowego Dziedzictwa, doceniło nie tylko bezcenną wartość
zabytku, ale również realizowany z powodzeniem od blisko ćwierćwiecza , polsko-niemiecki
projekt rewitalizacji.
“Arystokraci znajdowali mnie zbyt liberalnym,liberalowie- arystokratycznym,poboznisie
bezboznym,niewierzacy- religijnym obludnikiem,biurokracja opisywala jako
polrewolucjoniste,wolne duchy- ze wladzy schlebiam-krotko mowiac ,zdalo sie ze
nikomu dogodzic nie zdolalbym… Tak Ksiaze Puckler pisal o sobie w ksiazce “ z
krolestwa Mehmeda Alego” z 1844 roku. .
Pomimo mojego rodzinnego
tygodniowego pobytu w Leknicy,kilkukrotnych wizyt w Palacu , dlugich kilometrow rodzinnych wypraw
rowerowych po parku i jego obrzezach(polecam swiezo otwarta sciezke geoparku po
kopalni Babina w Leknicy i wizyte w Skansenie Luzyckim w Buczynach-pozdrawiam
wlascicieli ! ;o)) - nie udalo mi sie sprawdzic
wszystkich osi widokowych Parku i odkryc wszystkich Jego tajemnic…
Przede wszytkim nie znalazlem serca MAHBUUBBY..tak skrzetnie ukrytego w
Parku przez Ksiecia Hermanna von
PUCKLERA, natomiast Jego Wlasne , wlozone w stworzenie Parku
Muzakowskiego, na szczescie jest widoczne na kazdym kroku i bije do dzisiaj… GORACYM tetnem PRZYRODY…
“Uczynilem sobie w zyciu sporo
materialnej szkody,ale drugim i przyszlym wiele pozytku przynioslem,nie majac
przy tym innego interesu jak tylko ze
sztuki i estetyki plynacego.Dwa majatki na to poswiecilem i mysle ze teraz, w 76
roku zycia, na prawo do spokoju zasluzylem..” Dziennik Ksiecia Von PUCKLERA - Marzec
1861…
Książę Hermann von Pückler-Muskau
(1785-1871) pochowany jest, wraz z zona Lucie w...piramidzie Tumulus
(Seepyramide) w Parku innej siedziby Rodu Pucklerow w Branitz – dokad przeniosl
sie po sprzedazy Muscau w 1845 roku i gdzie…do konca zycia tworzyl mniejszy,ale
nie mniej fascynujacy Park Krajobrazowy...
© cpt.Roman Micinski
W oparciu o wydawnictwa:
1.
Harpers&Brothers-New York-Herman,Prince von Puckler-
“Tutti
Frutti-The tour of German Prince”-1834.
2.KOBIDZ –Reanata Stachanczyk-“Park
Muzakowski-Leknica-Przewodnik” 2009
Zdiecia: autora, Grafiki i ryciny- Onet.pl
© Roman Micinski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz